Σημειώσεις

Θ  Ε  Ω  Ρ  Ι  Α

Ν Ο Τ Ε Σ  και η Δ Ι Α Δ Ο Χ Η  Τ Ο Υ Σ

Τα ονόματα που έχουν οι διάφορες νότες στο αγγλικό και το ιταλικό σύστημα:

Αγγλικό σύστημα

C

D

E

F

G

A

B

Ιταλικό σύστημα

Ντο

Ρε

Μι

Φα

Σολ

Λα

Σι

Οι νότες αυτές σχηματίζουν την κλίμακα Ντο ματζ

όρε, που είναι η πρώτη κλίμακα.
Το παρακάτω σχήμα μας βοηθάει να δούμε την σειρά με την οποία διαδέχονται οι νότες η μια την άλλη, τα ονόματά τους, και τα διαστήματα ανάμεσά τους:


Για να μπορέσουμε να δηλώσουμε όλους τους ενδιάμεσους τόνους, σχηματίζουμε τις ενδιάμεσες νότες με τη βοήθεια της
Το σημείο # δίεση όπου αυξάνει τη νότα κατά το μισό ενός ολόκληρου τόνου δηλαδή ένα ημιτόνιο.
Το σημείο b ύφεση μειώνει τη νότα κατά το μισό ενός ολόκληρου τόνου δηλαδή ένα ημιτόνιο.
Η απόσταση ανάμεσα στο Ντο (C) και στο Ρε (D) είναι ένας ολόκληρος τόνος, ενώ η απόσταση ανάμεσα στο Μι (E) και το Φα (F) είναι η μισή ενός ολόκληρου τόνου, δηλαδή ένα ημιτόνιο.
Στο παραπάνω σχήμα, αντιλαμβανόμαστε ότι οι ενδιάμεσες νότες έχουν δύο ονόματα, π.χ. η νότα Ντο δίεση (C#) είναι η ίδια με την Ρε ύφεση (Db).
Η ακολουθία με τις νότες επαναλαμβάνεται, χωρίς αρχή και τέλος. Για να βρούμε τις αποστάσεις ανάμεσα στους τόνους, χρησιμοποιούμε το ποιο κάτω κυκλικό σχήμα

 


Πολλές φορές χρειάζεται να αλλάξουμε τον τόνο που παίζουμε ένα τραγούδι, ώστε το παίξιμο να γίνει πιο εύκολο, ή για να ταιριάξει στην φωνή αυτού που θα το τραγουδήσει. Ο πίνακας που παρουσιάζεται παρακάτω βοηθάει να μετατρέψετε τις συγχορδίες ενός τραγουδιού από μια κλίμακα σε μια άλλη (δηλαδή να ανεβάσετε ή να κατεβάσετε τον τόνο ενός τραγουδιού).

  • Βρείτε τον αρχικό τόνο στην μεσαία σειρά (αυτή με τον αριθμό μηδέν).
  • Ανάλογα με το πόσο θέλετε να ανεβάσετε ή να κατεβάσετε τον τόνο, προχωρήστε τον αντίστοιχο αριθμό σειρών προς τα πάνω ή προς τα κάτω.

Παράδειγμα:
Έστω ότι θέλουμε να μετατρέψουμε ένα τραγούδι που είναι σε τόνο Ρε (D), έτσι ώστε να γίνει σε τόνο Φα (F).

  • Βρίσκουμε το D στην μεσαία σειρά
  • Το F είναι 3 σειρές παρακάτω από το D (μετατόπιση κατά +3 ημιτόνια)
  • Για τις υπόλοιπες νότες του τραγουδιού, βρίσκουμε την αντίστοιχη νότα στην κεντρική σειρά και προχωράμε 3 σειρές παρακάτω: Έτσι, το Λα (Α) θα γίνει Ντο (C), το Φα (F) θα γίνει Σολ# (G#), κλπ.

Μετατόπιση
κατά ημιτόνια

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-6

F#

G

G#

A

A#

B

C

C#

D

D#

E

F

-5

G

G#

A

A#

B

C

C#

D

D#

E

F

F#

-4

G#

A

A#

B

C

C#

D

D#

E

F

F#

G

-3

A

A#

B

C

C#

D

D#

E

F

F#

G

G#

-2

A#

B

C

C#

D

D#

E

F

F#

G

G#

A

-1

B

C

C#

D

D#

E

F

F#

G

G#

A

A#

0

C

C#

D

D#

E

F

F#

G

G#

A

A#

B

+1

C#

D

D#

E

F

F#

G

G#

A

A#

B

C

+2

D

D#

E

F

F#

G

G#

A

A#

B

C

C#

+3

D#

E

F

F#

G

G#

A

A#

B

C

C#

D

+4

E

F

F#

G

G#

A

A#

B

C

C#

D

D#

+5

F

F#

G

G#

A

A#

B

C

C#

D

D#

E

+6

F#

G

G#

A

A#

B

C

C#

D

D#

E

F

ΑΞΙΕΣ

1.Ολόκληρο

2.Μισό

3.Τέταρτο

4.Όγδοο

5.Δέκατο έκτο

       6.Τριακοστό δεύτερο

7.Εξηκοστό τέταρτο

1.ΟΛΟΚΛΗΡΟ
Το ολόκληρο συμβολίζεται με   το μετράμε με τέσσερα χτυπήματα. Έχει 4 χρόνους.        

2.ΜΙΣΟ ή ΗΜΙΣΥ
Έχει δύο χρόνους και συμβολίζεται με .    Για να κρατήσουμε έναν ήχο το μισό χρόνο απ' ότι έναν ολόκληρο τότε χρησιμοποιούμε το μισό το οποίο το μετράμε με δύο χτυπήματα.
Το ολόκληρο ισούται με δύο μισά.   
 =+        


3.ΤΕΤΑΡΤΟ

Η αμέσως μικρότερη αξία, είναι το τέταρτο το οποίο το μετράμε με ένα χτύπημα. Έχει ένα χρόνο.

Το μισό ισοδυναμεί με 2 τέταρτα
=+
Τέσσερα τέταρτα ισοδυναμούν με ένα ολόκληρο.            
+++=

4.ΟΓΔΟΟ
Για να κρατήσουμε έναν ήχο στο μισό χρόνο ή ένα χτύπημα τότε χρησιμοποιούμε το όγδοο.
Δηλαδή 8 τέτοιες αξίες ισοδυναμούν με ένα ολόκληρο.
= + + + + + + +
Γραφή στο πεντάγραμμο

5.ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ
Η αμέσως μικρότερη αξία από το όγδοο είναι το δέκατο έκτο  
Το ονομάζουμε δέκατο έκτο διότι 16 τέτοιες αξίες κάνουν ένα ολόκληρο.
= +++++++++++++++
6. ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
 Η αμέσως επόμενη αξία από το δέκατο έκτο είναι το τριακοστό δεύτερο .
Το ονομάζουμε τριακοστό δεύτερο διότι 32 τέτοιες αξίες  κάνουν τέσσερις χρόνους, δηλαδή ένα ολόκληρο.

=+++
 
7.ΕΞΗΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Η αμέσως επόμενη αξία από το τριακοστό δεύτερο είναι το εξηκοστό τέταρτο .
Το ονομάζουμε εξηκοστό τέταρτο διότι 64 τέτοιες αξίες  κάνουν τέσσερις χρόνους, δηλαδή ένα ολόκληρο.
          =

Πίνακας με ισοδυναμίες.



Α. Ολόκληρο
=
Β. Δύο μισά
=
Γ. Τέσσερα τέταρτα
=
Δ. Οχτώ όγδοα
=
Ε. Δεκαέξι δέκατα έκτα
=
Ζ. Τριάντα δύο τριακοστά δεύτερα
=
Η. Εξήντα τέσσερα εξηκοστά τέταρτα.

____________________________________________
_______________________________________________________

ΡΥΘΜΟΙ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

________________________________

ΑΚΟΡΝΤΑ - ΘΕΩΡΙΑ - ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΚΟΡΝΤΩΝ

Συγχορδίες ματζόρε και μινόρε

Έχουμε ένα τραγούδι σε κλίμακα C ματζόρε. Η κλίμακα αυτή (που είναι η πιο απλή που υπάρχει), περιέχει τις νότες C, D, E, F, G, A, B Αριθμούμε τις νότες όπως παρακάτω:

Νότα

C

D

E

F

G

A

 B

C

D

 E

F

Αριθμός

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Ημιτόνια

0

+2

+4

+5

+7

+9

+11

+12

+14

+16

+17

Οι συγχορδίες του τραγουδιού αυτού αποτελούνται στην πιο απλή και κλασική τους μορφή από τρεις νότες, και σχηματίζονται αν πάρουμε τις νότες από την κλίμακα του τραγουδιού μία παρά μία. Σχηματίζουμε λοιπόν τις συγχορδίες παίρνοντας τις νότες της παραπάνω κλίμακας μία παρά μία:

C - E - G   =   Συγχορδία Ντο ματζόρε = C (   πρώτη, τρίτη ,πέμπτη νότα της κλίμακας C  )
D - F - A   =   Συγχορδία Ρε μινόρε = Dm (   δεύτερη, τέταρτη, έκτη νότα της κλίμακας C  )
E - G - B   =   Συγχορδία Μι μινόρε = Em (...κλπ...)
F - A - C   =   Συγχορδία Φα ματζόρε = F
G - B - D    =   Συγχορδία Σολ ματζόρε = G
A - C - E   =   Συγχορδία Λα μινόρε = Am
B - D - F   =   Συγχορδία Σι ελαττωμένης = Bdim (με αυτή θα ασχοληθούμε παρακάτω...)

Αυτές είναι και οι συγχορδίες που "περιέχονται" στην κλίμακα C ματζόρε. Κατά 99%, τα τραγούδια που είναι σε αυτή την κλίμακα περιέχουν αυτές τις συγχορδίες.

Οι συγχορδίες   -  Mατζόρε  -   έχουν πάντα τα εξής διαστήματα:

από την βασική νότα μας  συν 2 τόνους έχουμε την ( ματζόρε)

1 ----(  2 τόνοι  )-----  3 ----(  1 ½ τόνοι  )-----  5
          Τ  -  Τ                          Τ  -  Ημ
Βασική νότα πχ. C
C   συν 2 τόνους  = Ε  σύν 1 ½  τόνο   = G.
Άρα προκύπτει ότι η συγχορδία   C ματζόρε   αποτελείται από τις νότες C - E - G.

Οι συγχορδίες  -   Mινόρε  -   έχουν πάντα τα εξής διαστήματα:

από την βασική νότα μας  συν 1 ½τόνο έχουμε την ( μινόρε εβδόμης ).

1 ---(  1 ½ τόνοι  )-----   3 ----(  2 τόνοι  )-----   5
           Τ  -  Ημ                         Τ  -  Τ

Βασική νότα πχ.C
C σύν 1 ½  τόνο = Eb σύν συν 2 τόνους = G.

 Άρα προκύπτει ότι η συγχορδία C μινόρε  αποτελείται από τις νότες C - Eb - G.

Η διαφορά μεταξύ ματζόρε και μινόρε συγχορδίας βρίσκεται μόνο στη "μεσαία" νότα, που είναι μετατοπισμένη κατά ένα ημιτόνιο.

Κλίμακα C ματζόρε και συγχορδία C ματζόρε: C - E - G. Αφού πήραμε τις νότες μία παρά μία, η συγχορδία περιέχει την πρώτη, την τρίτη και την πέμπτη νότα της κλίμακας.
Η τρίτη νότα είναι αυτή που καθορίζει αν η συγχορδία είναι ματζόρε ή μινόρε.

Όλες οι "κανονικές" συγχορδίες ματζόρε ή μινόρε σχηματίζονται με τον ίδιο τρόπο και αποτελούνται από τρεις νότες:
την πρώτη ή βασική (που δίνει το όνομά της στη συγχορδία)
την τρίτη, που καθορίζει αν η συγχορδία θα είναι ματζόρε ή μινόρε,
και την πέμπτη.

Σ υ γ χ ο ρ δ ί ε ς  -   ε β δ ό μ η ς


Παίρνοντας τις νότες της κλίμακας την πρώτη ή βασική, την τρίτη, την πέμπτη, και προσθέσουμε και την έβδομη νότα, προκύπτει η συγχορδία εβδόμης η οποία ανάλογα με το αν έχουμε:

C - E - G - B =  Συγχορδία      C μεγάλης εβδόμης  =  Cmaj7
D - F - A - C  =  Συγχορδία      D μινόρε εβδόμης  =  Dm7
E - G - B - D =  Συγχορδία      E μινόρε εβδόμης  =  Em7
F - A - C - E =  Συγχορδία      F μεγάλης εβδόμης  =  Fmaj7
G - B - D - F =  Συγχορδία      G εβδόμης  =  G7
A - C - Μι - G =  Συγχορδία   A μινόρε εβδόμης  =  Am7
B - D - F - A =  Συγχορδία      B μινόρε εβδόμης  =  Bm7

Συγχορδία G ματζόρε εβδόμης  G7  ( G - B - D - F )
1 ----(  2 τόνοι  )-----  3 ----(  1 ½ τόνοι  )-----  5  ----(  1 ½ τόνοι  )-----  7
           Τ  -  Τ                         Τ  -  Ημ                          Τ  -  Ημ
G συν 2 τόνοι (χαρακτηρίζει την   ματζόρε συγχορδία)  = B   συν 1 ½  τόνο  =   D   συν 1 ½  τόνο   =   F

Συγχορδία G μινόρε εβδόμης  Gm7  ( G - Bb - D - F )
1 ----(  1 ½ τόνοι  )-----   3 ----(  2 τόνοι  )-----   5  ----(  1 ½ τόνοι  )-----  7
              Τ -  Ημ                         Τ  -  Τ                           Τ  -  Ημ
 
G συν 1 ½  τόνο που (χαρακτηρίζει για   μινόρε   συγχορδία) =Bb  συν 2 τόνους = D  συν 1 ½  τόνο = F

Συγχορδίες Μεγάλης εβδόμης Cmaj7  (   C - E - G - B  )

1 ----(  2 τόνοι  )-----  3 ----(  1 ½ τόνοι  )-----  5  ----(  2 τόνοι  )-----  7
             Τ  -  Τ                         Ημ - Τ                         Τ  -  Τ

C   συν 2 τόνοι  =    E  συν 1 ½  τόνος    =   G  συν    2 τόνοι.   =   B

Σ υ γ χ ο ρ δ ί ε ς   -     δ ε υ τ έ ρ α ς    -   κ α ι   τ ε τ ά ρ τ η ς

Η τρίτη νότα είναι αυτή που δίνει στη συγχορδία το χαρακτήρα της και ορίζει αν θα είναι ματζόρε ή μινόρε. Στις συγχορδίες δευτέρας και τετάρτης παραλείπουμε αυτή την τρίτη νότα, και στην θέση της βάζουμε την δεύτερη ή την τέταρτη νότα της κλίμακας, πιο συγκεκριμένα, έχουμε την συγχορδία πχ.C ματζόρε:

 Συγχορδίες δευτέρας Csus2   ( C - D- G )

1 ----(  1 τόνοι  )-----  3 ----(    3 ½ τόνοι    )-----  5
               Τ                         Τ - Τ  - Τ  -  Ημ

C   συν 1 τόνο   =   D  συν 3 ½ τόνοι   =   G

 Οι συγχορδίες τετάρτης Csus4   ( C - F- G )

1 ----(  1 ½ τόνοι  )-----   4 ----(  1 τόνοι  )-----   5 
            Τ - Τ - Ημ                           Τ
C    συν 2 ½  τόνοι   =   F  συν 3 ½  τόνοι   =   G

Συγχορδίες πέμπτης (Powerchords) C5   ( C - G)

Αφαιρούμε την τρίτη νότα που θα έκανε τη συγχορδία ματζόρε ή μινόρε.

Έχουμε μόνο την πρώτη και την πέμπτη νότα της κλίμακας, και από εκεί και το όνομα "συγχορδίες πέμπτης"
παίρνουμε μια συγχορδία με δύο μόνο νότες, που δεν είναι ούτε ματζόρε ή μινόρε, δηλαδή:

1 ----(    3 ½ τόνοι    )----- 5
         Τ - Τ - Ημ – Τ

Cσυν 3 ½  τόνοι = G

Συγχορδίες ελαττωμένης    ( CEbF# )

Σε αυτή τη συγχορδία δεν υπάρχει η πέμπτη νότα της κλίμακας (είναι η μόνη συγχορδία που δεν την έχει), αλλά έχει αντικατασταθεί από μια "μειωμένη 5η νότα παίρνει και το όνομα "ελαττωμένη"

1 ----(  1 ½ τόνος  )-----   2 ----(  1 ½ τόνος  )-----  4 
             Τ – Ημ                           Τ – Ημ

C συν 1 ½ τόνο = Eb συν 1 ½ τόνο  = F# 

Ελαττωμένη εβδόμης   ( C  Eb  F#   A )

1 ----(  1 ½ τόνος  )-----   2 ----(  1 ½ τόνος  )-----  4 ----(  1 ½ τόνος  )----- 6
             Τ – Ημ                             Τ – Ημ                            Τ – Ημ

Cσυν 1 ½ τόνο = Eb  συν 1 ½ τόνο = F# συν 1 ½ τόνο =  A

Αν θυμηθούμε ότι έχουμε 12 ημιτόνια ή 6 τόνους σε μια οκτάβα, τότε έχουμε χωρίσει την οκτάβα σε 4 ακριβώς ίσα τμήματα. Και επειδή αυτή η συγχορδία είναι απόλυτα "συμμετρική", δεν παίζει τελικά κανένα ρόλο ποια είναι η βασική νότα, ή για να το πούμε με άλλα λόγια: Η συγχορδία αυτή είναι 4 συγχορδίες ταυτόχρονα!

Τ ρ ί χ ο ρ δ α   -   ό ρ γ α ν α

Συγχορδίες που αποτελούνται από τέσσερις νότες σε όργανα που έχουν μόνο τρεις χορδές, όπως το τρίχορδο μπουζούκι ή ο μπαγλαμάς. προσπαθούμε να παραλείψουμε κάποια από τις νότες της συγχορδίας, να είναι όσο το δυνατό μικρότερη η απώλεια.
Π.χ., αν θέλουμε να παίξουμε τη συγχορδία Ντο εβδόμης δεν έχει νόημα να παραλείψουμε τη Σι ύφεση, αφού αυτή είναι που κάνει την συγχορδία να είναι εβδόμης!

 

Σ υ ν ο π τ ι κ ό ς    π ί ν α κ α ς    σ υ γ χ ο ρ δ ι ώ ν

Στον παρακάτω πίνακα που συνοψίζονται όλες τα παραπάνω περιπτώσεις. Για κάθε τύπο συγχορδίας εμφανίζονται τα διαστήματα από τις νότες της συγχορδίας σε ημιτόνια
Όπου = 0 είναι η βασική νότα.
Στις δύο τελευταίες στήλες εμφανίζεται ένα παράδειγμα για συγχορδία από τη νότα C, που δείχνει πώς γράφουμε αυτή τη συγχορδία και ποιες νότες περιέχει.

              Τύπος συγχορδίας

Νότες / Διαστήματα  σε ημιτόνια

Γραφή (π.χ. για C)

Νότες (π.χ. για C)

         Ματζόρε

0

+4

+7

 

C

C - E - G

         Μινόρε

0

+3

+7

 

Cm

C - Eb - G

         Ματζόρε Εβδόμης

0

+4

+7

+10

C7

C - E - G - Bb

         Μινόρε Εβδόμης

0

+3

+7

+10

Cm7

C - Eb - G - Bb

         Μεγάλης Εβδόμης

0

+4

+7

+11

Cmaj7 ή CM7

C- E - G - B

         Δευτέρας

0

+2

+7

 

Csus2

C - D - G

         Τετάρτης

0

+5

+7

 

Csus4

C - F - G

         Πέμπτης

0

+7

+7

 

C5

C - G

         Ελαττωμένης

0

+3

+6

 

Cdim ή C°

C - Eb - Gb

         Ελαττωμένης Εβδόμης

0

+3

+6

+9

Cdim7 ή C°7

C - Eb - Gb - AΣ

 

Νότα της  μελωδίας

Συγχορδίες   που   περιέχουν   την   νότα    αυτή

  Ματζόρε συγχορδίες

Μινόρε συγχορδίες

Εβδόμης συγχορδίες

C

C

F

G#

Cm

Fm

Am

D7

C#

C#

F#

A

C#m

F#m

A#m

D#7

D

D

G

A#

Dm

Gm

Bm

E7

D#

D#

G#

B

D#m

G#m

Cm

F7

E

E

A

C

Em

Am

C#m

F#7

F

F

A#

C#

Fm

A#m

Dm

G7

F#

F#

B

D

F#m

Bm

D#m

G#7

G

G

C

D#

Gm

Cm

Em

A7

G#

G#

C#

E

G#m

C#m

Fm

A#7

A

A

D

F

Am

Dm

F#m

B7

A#

A#

D#

F#

A#m

D#m

Gm

C7

B

B

E

G

Bm

Em

G#m

C#7